Αλλά πριν από αυτό…
Η Γαλλία κάτοχος του προηγούμενου τίτλου έγινε η τρίτη ομάδα στην ιστορία που απέτυχε να βρεθεί στην τελική φάση για να υπερασπιστεί το τρόπαιο. Αυτό θα ήταν το τελευταίο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα που θα βλέπαμε τις χώρες της Σοβιετικής Ένωσης, της Δυτικής Γερμανίας και της Γιουγκοσλαβίας με τις πολιτικές εξελίξεις και τις γεωγραφικές αλλαγές να αλλάζουν τα δεδομένα τα επόμενα χρόνια.
Μετά τις επιτυχημένες αλλαγές στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 1984 η UEFA αποφάσισε να διατηρήσει το format και για την διοργάνωση του 1988. Οκτώ ομάδες θα έπαιρναν το εισιτήριο για την τελική φάση η οποία διεξήχθη στα γήπεδα της Δυτικής Γερμανίας. Χωρισμένες σε δύο ομίλους των τεσσάρων με τους δύο πρώτους να παίρνουν την πρόκριση.
Από τους οκτώ που έδωσαν το παρών μόνο Δυτική Γερμανία (προκρίθηκε ως διοργανώτρια), Δανία και Ισπανία βρίσκονταν εκεί για δεύτερη συνεχόμενη φορά.
Οι Ολλανδοί δεν είχαν δώσει το παρών στις προηγούμενες τρεις διοργανώσεις αλλά ήταν εκεί ξανά με έναν προπονητή που λίγο έλειψε να γράψει ιστορία στο Παγκόσμιο κύπελλο του 1974 το οποίο οι Οράνιε έχασαν από τους Γερμανούς. Ο Ρίνους Μίχελς και το “total football” ήταν και πάλι εδώ.
Στον πρώτο όμιλο βρέθηκαν Δυτική Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία και Δανία με τους δύο πρώτους να παίρνουν εύκολα την πρόκριση χωρίς να χάσουν κάποιο παιχνίδι. Οι Δανοί δεν κατάφεραν να πάρουν ούτε έναν βαθμό.
Στον δεύτερο όμιλο βρέθηκαν μαζί Σοβιετική Ένωση, Ολλανδία, Ιρλανδία και Αγγλία και στην πρεμιέρα στην διοργάνωση, οι Σοβιετικοί που έπαιζαν το πρώτο παιχνίδι τους σε τελική φάση μετά το 1972 νίκησαν 1-0 τους Ολλανδούς με γκολ από ενα μηχανάκι στα άκρα της μεσαίας γραμμής, τον Βασίλι Ρατς.
Όσο σπουδαίος ήταν ο προπονητής των Ολλανδών τόσο σπουδαίος ήταν και ο κόουτς της Σοβιετικής Ένωσης, ο Βαλέρι Λομπανόβσκι. Ο πρώτος προπονητής που σκέφτηκε ότι η επιστήμη μπορεί να τον βοηθήσει στο ποδόσφαιρο και με αυτόν τον τρόπο είχε οδηγήσει τη Ντινάμο Κιέβου στην κατάκτηση του κυπέλλου κυπελλούχων ομάδων Ευρώπης δύο χρόνια νωρίτερα και την Σοβιετική Ένωση ξανά σε τελική φάση.
Η νίκη στην πρεμιέρα απέναντι στους Οράνιε βοήθησε τους Σοβιετικούς να τερματίσουν πρώτοι στον όμιλο ενώ η Ολλανδία τερμάτισαν δεύτεροι, έναν βαθμό μπροστά από την Ιρλανδία την οποία νίκησαν 1-0 με γκολ του Κιφτ λίγο πριν το τέλος. Η Ιρλανδία ήταν τρίτη με τρεις βαθμούς ενώ οι Αγγλοι δεν πήραν ούτε έναν βαθμό.
Στα ημιτελικά η καλοδουλεμένη μηχανή του Βαλέρι Λομπανόβσκι έκανε άνετα στην άκρη τους Ιταλούς με γκολ των Λιτόβτσενκο και Προτάσοφ ενώ οι Ολλανδοί έκαναν την ανατροπή και με γκολ του Φαν Μπάστεν στο 88ο λεπτό λύγισαν την Γερμανία μέσα στο Αμβούρο με 2-1.
O τελικός διεξήχθη στις 25 Ιουνίου στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου μπροστά σε 72.308 θεατές.
Οι Ολλανδοί προηγήθηκαν με μια κεφαλιά του Ρουντ Γκούλιτ από ασίστ του Μάρκο Φαν Μπάστεν στο 32ο λεπτό του αγώνα. Στο δεύτερο ημίχρονο όμως σημειώθηκε… εκείνο το γκολ.
Λίγοι θυμούνται ότι την μεγάλη μεταβίβαση την είχε κάνει ο Άρνολντ Μιούρεν αλλά όλοι θυμούνται το εκπληκτικό βολέ του Μάρκο Φαν Μπάστεν από απίθανη γωνία στο απέναντι πλαϊνό δίχτυ για το 2-0. Το ότι τα κατάφερε απέναντι στον φανταστικό Ρινάτ Ντασάγεφ έδινε ακόμη μεγαλύτερη αξία σε αυτό το γκολ.
Λίγοι θυμούνται επίσης ότι o Ιγκορ Μπελάνοβ είχε δοκάρι αμέσως μετά το 2-0 με σουτ μέσα από την περιοχή και ότι αστόχησε σε πέναλτι απέναντι στον Φαν Μπρόικελεν. Οι Ολλανδοί κατέκτησαν το τρόπαιο που παραμένει το μοναδικό της ιστοριας τους.
Τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς ο Μάρκο Φαν Μπάστεν, πρώτος σκόρερ στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα με πέντε γκολ, πήρε την Χρυσή Μπάλα μπροστά από Γκούλιτ και Ράικαρντ. Πίσω τους στην καλύτερη πεντάδα της Ευρώπης ήταν Μιχαϊλιτσένκο και Κούμαν. Όλοι είχαν παίξει σε εκείνον τον τελικό. Τόσο σπουδαίο ήταν το πρώτο τρόπαιο που κατέκτησε ο Μίχελς και το “total football” του.