Αυτό είναι το ιστορικό των γεγονότων που συγκλόνισαν το ελληνικό ποδόσφαιρο και την ελληνική κοινωνία. Συμπληρώνουμε σήμερα 43 χρόνια από τη μεγαλύτερη τραγωδία στα ελληνικά γήπεδα…
Τι έγινε εκείνη την ημέρα;
Εκείνη την ημέρα, συμπληρώθηκε η 20ή αγωνιστική και ο Ολυμπιακός υποδέχθηκε την ΑΕΚ, που μαζί με τον Άρη διεκδικούσαν το πρωτάθλημα. Πρόκειται για ένα από τα μεγάλα ντέρμπι του ελληνικού ποδοσφαίρου, που πάντα προσελκύει χιλιάδες φιλάθλους. Το γήπεδο «Καραϊσκάκη» είχε γεμίσει από νωρίς με 35.450 φίλους και φίλες των δύο ομάδων, που είχαν αγοράσει εισιτήριο, αλλά και με πολλούς ακόμη που είχαν μπει χωρίς εισιτήριο. Η ατμόσφαιρα ήταν γιορτινή και φιλική, χωρίς να υπάρχουν επεισόδια μεταξύ των δύο ομάδων.
Ο Ολυμπιακός συνέτριψε την «Ένωση» 6-0, με χατ τρικ του Γαλάκου, και από ένα τέρμα των Κουσουλάκη, Ορφανού και Βαμβακούλα. Οι φίλοι του Ολυμπιακού πανηγύριζαν στις εξέδρες για τη μεγάλη νίκη της ομάδας τους, που τους έφερνε πιο κοντά στο πρωτάθλημα. Λίγα λεπτά πριν το τέλος του αγώνα, πολλοί από αυτούς κατέβηκαν στα σκαλιά της Θύρας 7, με σκοπό να μεταβούν στη Θύρα και να αποθεώσουν τους πρωταγωνιστές του θριάμβου.
Όμως, όταν έφτασαν στην έξοδο, βρήκαν μπροστά τους μια μισόκλειστη πόρτα. Μια πόρτα που δεν είχε ανοίξει ποτέ και δεν επέτρεπε στον κόσμο να βγει στο γήπεδο. Μια πόρτα που φυλάκισε 21 ψυχές και δημιούργησε μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού.
Η είδηση των νεκρών συγκλονίζει όλη τη χώρα και δημιουργεί μια ατμόσφαιρα πένθους και συμπόνιας. Δεν υπάρχουν πλέον νικητές και χαμένοι. Δεν υπάρχουν πλέον χρώματα και συμπάθειες. Δεν υπάρχουν πλέον λόγια και συναισθήματα. Δεν υπάρχουν πλέον λόγοι γι’ αυτό που συνέβη.
Τι ακολούθησε;
Ο τότε Πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης επισκέπτεται το Τζάνειο όπου έχουν μεταφερθεί οι νεκροί και οι τραυματίες. Ενημερωμένος για την τραγωδία και τα θύματα, δηλώνει ότι “ήταν ένα ατύχημα. Δε φέρει κανείς ευθύνη”. Τις επόμενες ημέρες, μέλη της κυβέρνησης διαβεβαιώνουν ότι “αν βρεθεί ευθύνη, οι ένοχοι θα τιμωρηθούν”. Διατάσσεται έρευνα για τα περιστατικά της τραγωδίας και τον Οκτώβριο του 1982 εκδίδεται η έκθεση των ειδικών. Από εκεί και πέρα, ο εισαγγελέας του Πειραιά Ναπολέων Παντγιώρας αναλαμβάνει και ζητά την κατηγορία των υπεύθυνων. Η Ολυμπιακή Επιτροπή, η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, έξι αστυνομικοί και πέντε μεταφορείς που ήταν επί καθήκοντος στην Πύλη 7 εκείνη την Κυριακή κατηγορούνται. Τους κατηγορούν για αθέλητο ανθρωποκτονία και πρόκληση σωματικών βλαβών.
Το δικαστήριο ξεκινά τον Ιανουάριο του 1984. Οι διακοπές είναι συνεχείς από την αγωνία των οικογενειών των θυμάτων και τις οργισμένες εκρήξεις όταν οι κατηγορούμενοι και οι δικηγόροι τους υποστηρίζουν ότι οι πύλες του σταδίου ήταν ανοιχτές και τα τουρνικέ είχαν αφαιρεθεί 20 λεπτά νωρίτερα όπως απαιτούσαν οι κανόνες ασφαλείας. Οι μαρτυρίες των επιζώντων τους αντικρούουν. “Τα κάγκελα ήταν στη θέση τους και η αριστερή πόρτα ήταν ανοιχτή 80 πόντους. Τα τουρνικέ ήταν στη θέση τους στην πόρτα. Τα αιτία του δυστυχήματος ήταν ότι η πόρτα ήταν κλειστή,” λέει ένας μάρτυρας. Ένας υπάλληλος του σταδίου θα υποστηρίξει ότι απολύθηκε όταν έδωσε μια κατάθεση με αυτό που είδε και επιβεβαίωσε ότι η πόρτα δεν ήταν εντελώς ανοικτή και τα τουρνικέ ελεύθερα. Την Τρίτη, 6 Μαρτίου 1984, οι δικαστές αποφάσισαν να διενεργήσουν αυτοψία στη Θύρα 7, υπό το βλέμμα του προέδρου του δικαστηρίου, Ιωάννη Πριάμου. Η αυτοψία διαρκεί περίπου 40 λεπτά και η δήλωση του προέδρου είναι: “πράγματι, αυτά τα σκαλοπάτια είναι εξαιρετικά επικίνδυνα” δείχνει ότι αποδέχεται την αφήγηση ότι η τραγωδία προκλήθηκε από κακή εργασία στο στάδιο (ένα αδίκημα που είχε παρέλθει ο χρόνος και ήταν αδύνατο να διωχθεί κάποιος για αυτό). Σε 28 ημέρες, με 100 μάρτυρες που εξετάστηκαν και συνολικά 16 δικηγόρους που εμφανίστηκαν, ο διαδικασία διακόπτεται. Το απόγευμα της 15ης Μαρτίου 1984, ανακοινώνεται η αρχική απόφαση του δικαστηρίου. Σύμφωνα με αυτήν την απόφαση, οι πέντε φύλακες της Θύρας 7 καταδικάζονται σε 10 χρόνια φυλάκιση. Όλοι οι αστυνομικοί αθωώνονται λόγω αμφιβολιών. Οι πέντε φύλακες άσκησαν έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.
Στο Εφετείο αθωώθηκαν όλοι…
Στις 13 Φεβρουαρίου 1986, άρχισε στο τριμελές εφετείο του Πειραιά η δίκη σε δεύτερο βαθμό. Οι διαδικασίες διακόπηκαν επανειλημμένα με οργισμένους συγγενείς να εκρήγνυνται και να απειλούν τους πέντε καταδικασθέντες. Εξετάστηκαν περίπου 40 μάρτυρες και στις 21 Φεβρουαρίου ο εισαγγελέας, κ. Παϊζής, πρότεινε την αθώωση όλων των πέντε θυρωρών. Υποστηρίζει ότι “δεν είναι υπεύθυνοι για την τραγωδία αλλά η κατασκευή της σκάλας, αφού εκεί συνέβη η ζημιά, πολύ πριν οι οπαδοί φτάσουν στις πόρτες”. Στις 22 Φεβρουαρίου η υπόθεση κλείνει οριστικά.
Οι πέντε θυρωροί, οι μόνοι καταδικασθέντες για την τραγωδία, αθωώνονται. Η απόφαση προκαλεί οργή με τους συγγενείς των θυμάτων να κραυγάζουν: “Θα πνιγείτε από το αίμα των παιδιών μας”. Σύμφωνα με τις αποφάσεις του δικαστηρίου, οι θάνατοι των 21 νέων ήταν αποκλειστικά ευθύνη της κακής κατασκευής στη Θύρα 7. Οι στενές σκάλες, η απουσία κάγκελου ανάμεσα στις σκάλες, ο κακός φωτισμός και το γεγονός ότι λόγω της κατασκευής η συνωστισμένη ομάδα, που βρισκόταν πίσω και πιέζονταν, δεν μπορούσε να δει τι συνέβαινε μπροστά. Η κακή κατασκευή δεν εξετάστηκε ως παράβαση από το δικαστήριο, αφού όπως έχουμε προαναφέρει, η πράξη είχε ήδη παρέλθει.
Όσα έγιναν στο γήπεδο πριν την τραγωδία…
Αναμφισβήτητα, τα γεγονότα που ακολούθησαν του αγώνα, ήταν αυτά που έβαλαν τη “μαύρη σελίδα”, αλλά για την… ιστορία σας παρουσιάζουμε τι έγινε στα ενενήντα λεπτά του αγώνα της 8ης Φεβρουαρίου 1981.
Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 1981
Ωρα έναρξης: 15:00
Γήπεδο: Καραϊσκάκη
Διαιτητής: Κουτούλας (συνδέσμου Σερρών)
ΤΟ ΦΙΛΜ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ…
1-0 30′ το 1-0 για τον Ολυμπιακό με σουτ του Γαλάκου
2-0 64′ και πάλι ο Γαλάκος με σουτ, κάνει το 2-0 και απλοποιεί την κατάσταση
3-0 68′ πριν καλά-καλά σταματήσουν οι πανηγυρισμοί, ο Κουσουλάκης με σουτ ανεβάζει το δείκτη του σκορ στο 3-0
4-0 75′ η νίκη του Ολυμπιακού αρχίζει να παίρνει διαστάσεις και ο Ορφανός με σουτ, κάνει το 4-0
80′ ο Στέλιος Μανωλάς αντικρίζει την κόκκινη κάρτα του διαιτητή Κουτούλα και φεύγει από το παιχνίδι
5-0 80′ η σειρά του Νίκου Βαμβακούλα να στείλει την μπάλα στα δίχτυα, για να γίνει το 5-0
6-0 85′ ο Γαλάκος με σουτ, πετυχαίνει το τρίτο του προσωπικό τέρμα και ολοκληρώνει τον θρίαμβο για τον Ολυμπιακό, με 6-0
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ (Καζιμίρ Γκόρσκι): Σαργκάνης, Κυράστας, Βαμβακούλας, Παπαδόπουλος, Νοβοσέλατς, Κουσουλάκης, Νικολούδης, Γαλάκος, Ορφανός, Αναστόπουλος, Περσίας.
ΑΕΚ (Μίλτος Παπαστόλου): Οικονομόπουλος, Παραπραστανίτης, Μανωλάς, Θώδης (46′ Νικολάου), Καραβίτης, Αρδίζογλου, Ελευθεράκης, Βλάχος, Κώττης, Μπάγεβιτς, Μαύρος.
Τα εξώφυλλα των εφημερίδων…
Οπως ήταν φυσιολογικό, η επόμενη ημέρα της τραγωδίας στη “Θύρα 7”, βρήκε τα εξώφυλλα των εφημερίδων, πολιτικών και αθλητικών, μέσα στο πένθος. “Τραγωδία”, “Λιώμα”, “Απαράδεκτη ανθρωποθυσία”, ήταν ορισμένοι από τους τίτλους, που κυκλοφόρησαν τη Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 1981, σε μία προσπάθεια να εξηγηθεί τι συνέβη την προηγούμενη ημέρα, στο στάδιο Καραϊσκάκη.
Τα 21 θύματα της 8ης Φεβρουαρίου 1981:
– Παναγιώτης Τουμανίδης (14 ετών)
– Κώστας Σκλαβούνης (16 ετών)
– Ηλίας Παναγούλης (17 ετών)
– Γεράσιμος Αμίτσης (18 ετών)
– Γιάννης Κανελλόπουλος (18 ετών)
– Σπύρος Λεωνιδάκης (18 ετών)
– Γιάννης Σπηλιόπουλος (19 ετών)
– Νίκος Φίλος (19 ετών)
– Γιάννης Διαλυνάς (20 ετών)
– Βασίλης Μαχας (20 ετών)
– Ευστράτιος Πούπος (20 ετών)
– Μιχάλης Κωστόπουλος (21 ετών)
– Ζωγραφούλα Χαϊρατίδου (23 ετών)
– Σπύρος Ανδριώτης (24 ετών)
– Κώστας Καρανικόλας (26 ετών)
– Μιχάλης Μάρκου (27 ετών)
– Κώστας Μπίλας (28 ετών)
– Αναστάσιος Πιτσόλης (30 ετών)
– Αντώνης Κουρουπάκης (34 ετών)
– Χρήστος Χατζηγεωργίου (34 ετών)
– Δημήτριος Αδαμόπουλος (40 ετών)