Πριν από 50 ακριβώς χρόνια σαν σήμερα (2/11/63) το συγκρότημα Gerry and the Pacemakers από το Λίβερπουλ ανέβαινε στην κορυφή των βρετανικών μουσικών charts με το You”ll Never Walk Alone, γεννώντας τον μύθο του διασημότερου ποδοσφαιρικού ύμνου στον πλανήτη.
Η ιστορία του ίδιου του τραγουδιού δεν ξεκινά βεβαίως με την άνοδό του στο Νο.1 της βρετανικής λίστας επιτυχιών τον Νοέμβριο του 1963. Το κομμάτι δεν είχε σχέση καν με το ποδόσφαιρο και το γήπεδο, ούτε καν με την Αγγλία. Γράφτηκε το 1945 στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, ως μέρος του μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ Carousel, από το διάσημο συγγραφικό δίδυμο της εποχής Ρότζερς & Χάμερστιν, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο.
Στην πλοκή του έργου, η Νέτι Φάουλερ προσπαθεί να παρηγορήσει τραγουδώντας το You”ll Never Walk Alone την ξαδέλφη της και πρωταγωνίστρια Τζούλι Τζόρνταν, μετά τον θάνατο του συζύγου της Μπιλ Μπίγκελοου, στην προσπάθειά του να αποφύγει τη σύλληψη έπειτα από μία αποτυχημένη απόπειρα ληστείας. Το τραγούδι ακούγεται ξανά στην τελευταία σκηνή, κατά τη διάρκεια της αποφοίτησης της Λουίζ, κόρης του νεκρού Μπιλ και της Τζούλι. Ο Μπιλ, έχοντας λάβει την άδεια από την ουράνια δύναμη να επιστρέψει στη Γη ως αόρατος ώστε να λυτρωθεί για τα επίγεια κρίματά του, τελικά πείθει υποσυνείδητα τη δυστυχισμένη Τζούλι να τραγουδήσει και αυτή.
Το τραγούδι αγαπήθηκε αμέσως λόγω των ρομαντικών αλλά και αισιόδοξων στίχων του και τα επόμενα χρόνια μετά το Carousel διασκευάστηκε από καλλιτέχνες του μεγέθους των Φρανκ Σινάτρα, Λούις Άρμστρονγκ, Σίρλεϊ Μπάσεϊ, Ντόρις Ντέι και Τζούντι Γκάρλαντ. Εκατομμύρια ποδοσφαιρόφιλων όμως σε όλο τον κόσμο το γνωρίζουν απλά σαν τον «ύμνο» της Λίβερπουλ. Πώς έφτασε από το Μπρόντγουεϊ στο Μέρσεϊσαϊντ;
Χοντρός και λιγνός
Οι Gerry and the Pacemakers ιδρύθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1950 στο Λίβερπουλ από τον νεαρό τραγουδιστή Τζέρι Μάρσντεν, τον αδελφό του Φρεντ και τους Λες Τσάντγουικ και Άρθουρ ΜακΜάον. Στα πρώτα χρόνια της καριέρας τους, αποτελούσαν το αντίπαλο δέος ενός άλλου τοπικού συγκροτήματος ονόματι Beatles. Οι δύο μπάντες μοιράζονταν μάλιστα τον ίδιο μάνατζερ και τον ίδιο παραγωγό, τους Μπράιαν Έπστιν και Τζορτζ Μάρτιν, δύο ανθρώπους που έπαιξαν τεράστιο ρόλο στην πρωτοφανή επιτυχία των «σκαθαριών».
Το 1963 πάντως η μπάντα του Τζέρι Μάρσντεν ήταν επίσης στην κορυφή, κυκλοφορώντας δύο σερί singles που ανέβηκαν στο Νο1, τα “How Do You Do It?” και “I Like It”. Κανένα συγκρότημα εκείνο τον καιρό δεν είχε καταφέρει να κάνει …χατ-τρικ στο Νο.1 με τρία συνεχόμενα κομμάτια και έτσι ο Τζέρι Μάρσντεν σπαζοκεφάλιαζε για να βρει το τρίτο συνεχόμενο hit. Όπως εξηγεί 50 χρόνια μετά στην ιστοσελίδα της Λίβερπουλ, άντλησε την έμπνευσή του από μία επίσκεψη στο σινεμά.
«Πήγα στον κινηματογράφο για να δω ”Χοντρό και Λιγνό” που τους λάτρευα τότε και δεύτερο έργο στη σειρά ήταν το Carousel. Με είχε πάρει ο ύπνος, όταν άρχισε να παίζει αυτό το τραγούδι και αμέσως ξύπνησα. ”Υπέροχοι στίχοι, ωραία μελωδία, φοβερή κορύφωση, θα το πω στη μπάντα για να το παίζουμε”, σκέφτηκα. Αρχικά τα παιδιά δεν ήταν σίγουρα, αλλά μόλις παίξαμε το You’ll Never Walk Alone ζωντανά όλος ο κόσμος χειροκρότησε δυνατά στο τέλος και έτσι σκεφτήκαμε ότι έπρεπε οπωσδήποτε να το ηχογραφήσουμε. Οι Έπστιν και Μάρτιν δεν ήταν σίγουροι, πίστευαν ότι ήταν πολύ αργό, αλλά όταν το ηχογραφήσαμε τελικά τους άρεσε πολύ».
Το You’ll Never Walk Alone, ηχογραφήθηκε από τους Gerry and the Pacemakers στις 2 Ιουλίου 1963 στο θρυλικό σήμερα στούντιο Abbey Road στο Λονδίνο, με διάρκεια 2 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα. Το κομμάτι, είχε φτάσει επιτέλους στο Λίβερπουλ. Πώς όμως κατέληξε να γίνει ο απόλυτος ύμνος του «Άνφιλντ»;
«Που είναι το τραγούδι μας;»
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι το Λίβερπουλ ήταν η αγγλική πρωτεύουσα της μουσικής αλλά και του ποδοσφαίρου. Τα του πενταγράμμου τα φρόντιζαν συγκροτήματα όπως οι Beatles και οι Gerry and the Pacemakers. Στο ποδόσφαιρο, οι δύο τοπικές ομάδες κυριαρχούσαν. Η Λίβερπουλ ξεκινούσε με τον Μπιλ Σάνκλι στον πάγκο μία «αυτοκρατορία» που θα κρατούσε περίπου δυόμισι δεκαετίες, ενώ και η Έβερτον αποτελούσε μία από τις πιο επιτυχημένες ομάδες της χώρας.
Εκεί όμως που το ποδόσφαιρο γινόταν ένα με τη μουσική, ήταν στην εξέδρα «Kop» του «Άνφιλντ», εκεί που μαζεύονταν οι πιο φανατικοί και …φασαριόζοι οπαδοί της Λίβερπουλ. Ένα τεράστιο πλήθος ορθίων πίσω από τη μία εστία, που μπορούσε να λυγίσει και τον πιο σκληροτράχηλο αντίπαλο ποδοσφαιριστή. Οι 25.000 θαμώνες του «Kop» αλλά και οι υπόλοιποι στις κερκίδες κάπως έπρεπε να ψυχαγωγηθούν πριν από την έναρξη του ματς και έτσι κάποια στιγμή άρχισαν να παίζονται από τα μεγάφωνα τα τραγούδια του top 10 των charts της εβδομάδας. Λίγο πριν τη σέντρα, το «Kop» θα τραγουδούσε τη μελωδία του No.1…
Στις 2 Νοεμβρίου 1963, ο Τζέρι Μάρσντεν κατάφερε να κάνει το χατ-τρικ …κορυφής στα βρετανικά charts. Το «You”ll Never Walk Alone» έτσι, ακούστηκε για πρώτη φορά στο «Άνφιλντ» στο αμέσως επόμενο εντός έδρας παιχνίδι. Το τραγούδι έμεινε για τέσσερις εβδομάδες στην κορυφή, όμως οι στίχοι του φαίνεται ότι με κάποιον τρόπο μίλησαν στον ψυχισμό εκείνου του ποδοσφαιρικού κοινού, μιλώντας για την αντίσταση απέναντι σε κάθε δυσκολία με τη δύναμη της ενότητας.
«Όταν περπατάς μέσα στην καταιγίδα, κράτα το κεφάλι σου ψηλά και μη φοβάσαι το σκοτάδι. Στο τέλος της καταιγίδας, υπάρχει ένας χρυσός ουρανός και το γλυκό, ασημένιο τραγούδι του κορυδαλλού. Συνέχισε να περπατάς μέσα στον άνεμο, συνέχισε να περπατάς μέσα στη βροχή, παρ’ όλο που τα όνειρά σου θα πεταχτούν και θα τα πάρει ο άνεμος. Συνέχισε να περπατάς, συνέχισε να περπατάς, με ελπίδα στην καρδιά σου. Και ποτέ δεν θα περπατήσεις μόνος. Ποτέ δεν θα περπατήσεις μόνος».
When you walk through a storm
Hold your head up high
And don’t be afraid of the dark
At the end of the storm
Is a golden sky
And the sweet silver song of the lark
Walk on through the wind
Walk on through the rain
Though your dreams be tossed and blown
Walk on walk on with hope in your heart
And you’ll never walk alone
You’ll never walk alone
Έτσι, όταν αναπόφευκτα το τραγούδι έπεσε από τα πρώτα 10 των charts και ο DJ του «Άνφιλντ» σταμάτησε να το παίζει, το «Kop» διαμαρτυρήθηκε εν χορώ: «Που είναι το τραγούδι μας»; Από τότε, σε κάθε εντός έδρας παιχνίδι, λίγο πριν οι δύο ομάδες βγουν στον αγωνιστικό χώρο, εδώ και 50 χρόνια ο Τζέρι Μάρσντεν έχει την τιμητική του.
Η χορωδία του «Άνφιλντ»
Το You”ll Never Walk Alone δεν γράφτηκε για τη Λίβερπουλ και τους οπαδούς της, αλλά αυτοί το υιοθέτησαν αμέσως σαν ύμνο τους και πυξίδα της σχέσης τους με την ομάδα. Η υπόλοιπη Αγγλία παρακολουθούσε άναυδη το «Kop» να δίνει τη δική του παράσταση με αυτό και άλλα τραγούδια, όπως καμία άλλη ποδοσφαιρική εξέδρα.
Το 1965 η Λίβερπουλ παίζει στο «Γουέμπλεϊ» τελικό Κυπέλλου με τη Λιντς και οι δεκάδες χιλιάδες φίλοι των «ρεντς» τραγουδούν το You” ll Never Walk Alone αργά, σαν ψαλμωδία. Σαν προσευχή έτσι ώστε η αγαπημένη τους ομάδα να κατακτήσει για πρώτη φορά στην ιστορία της το FA Cup. Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή του θρυλικού Άγγλου σπίκερ Κένεθ Γουόλστελνχολμ, ο οποίος δεν μιλά καθόλου όσο οι οπαδοί τραγουδούν και όταν τελειώνουν σχολιάζει: «Υπέροχο τραγούδι από τη χορωδία του Λίβερπουλ»! Σε μία εποχή όπου οι τηλεοπτικές μεταδόσεις σπάνιζαν, το «Kop» μέσω της μικρής οθόνης γινόταν γνωστό σε όλη τη χώρα:
Η …διασκευή του τραγουδιού από το Kop άρχισε να παίρνει μυθικές διαστάσεις και το 1971, οι μεγάλοι Pink Floyd συμπεριέλαβαν τη «χορωδία του Kop» στο τέλος του τραγουδιού τους «Fearless» από το άλμπουμ «Meddle»:
«Το τραγούδι ανήκει στους ”96”»
Το You”ll Never Walk Alone συνοδεύει τη Λίβερπουλ εδώ και 50 χρόνια στις χαρές και τις λύπες. Σε θριάμβους και καταστροφές όπως αυτή της 15ης Απριλίου του 1989, όταν 96 οπαδοί των «ρεντς» έχασαν τη ζωή τους στην τραγωδία του «Χίλσμπορο» στο Σέφιλντ, λίγο πριν την έναρξη του ημιτελικού Κυπέλλου Αγγλίας με τη Νότιγχαμ Φόρεστ. Μια τραγωδία που βύθισε στη θλίψη ολόκληρο το Μέρσεϊσαϊντ και εκατοντάδες οικογένειες που έχασαν παιδιά, αδέλφια, φίλους και συγγενείς σε ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι. Γι’ αυτούς που επιβίωσαν, οι στίχοι του You”ll Never Walk Alone απεκτησαν ακόμα ένα νόημα, όπως εξηγεί η Μάργκαρετ Άσπιναλ, μητέρα θύματος του Χίλσμπορο:
«Είναι πολύ συγκινητικό τραγούδι για όλους μας, είναι η προσευχή μας. Ανήκει στις οικογένειες τώρα, είναι δικό μας. Λυπάμαι Τζέρι Μάρσντεν, αλλά τώρα το τραγούδι ανήκει στους ”96”».
Λίγες εβδομάδες μετά το Χίλσμπορο, Λίβερπουλ και Έβερτον συναντήθηκαν στο «Γουέμπλεϊ» για τον τελικό Κυπέλλου και ο Μάρσντεν τραγούδησε μία από τις πιο συγκινητικές εκδοχές του ύμνου, συνοδεία 90.000 Merseysiders που ενώθηκαν μαζί του ανεξαρτήτως χρώματος. Ακόμα και οι οπαδοί της Μίλαν, τιμώντας τα θύματα της τραγωδίας επέλεξαν να τραγουδήσουν τη δική τους διασκευή στο «Σαν Σίρο»:
Τον Σεπτέμβριο του 2012, μετά τις αποκαλύψεις για την αστυνομική συγκάλυψη των αιτίων της τραγωδίας, το τραγούδι επέστρεψε στο Νο.1 των charts όσων κατεβάζουν τραγούδια μέσω iTunes!
Οι…δανειστές και η Αθήνα
Μπορεί η Λίβερπουλ και το «Kop» να διατηρούν τα πρωτεία στη χρήση του τραγουδιού, όμως αρκετές ομάδες της Ευρώπης και όχι μόνο το έχουν επίσης υιοθετήσει.
Το You”ll Never Walk Alone ακούγεται σε όλα τα εντός έδρας παιχνίδια της Σέλτικ και μάλιστα το 2003 ο Τζέρι Μάρσντεν κλήθηκε να το τραγουδήσει στον αγωνιστικό χώρο του «Σέλτικ Παρκ» πριν από παιχνίδι με τη Λίβερπουλ:
Το τραγούδι επίσης ακούγεται σε γήπεδα όπως αυτά της Φέγενορντ, της Τβέντε και της Καμπούουρ στην Ολλανδία, της Ντόρτμουντ, της Μάιντζ, της Καϊζερσλάουτερν, της Γκλάντμπαχ, της Άαχεν, της Ζανκτ Πάουλι και της Ντάρμσταντ στη Γερμανία, της Μπριζ στο Βέλγιο, ακόμα και της FC Τόκυο στην Ιαπωνία!
Τον Μάιο του 2007 ακούστηκε και στα μέρη μας, στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ εκείνης της χρονιάς ανάμεσα στη Λίβερπουλ και τη Μίλαν στο ΟΑΚΑ:
Πενήντα χρόνια μετά την πρώτη φορά που ακούστηκε σε γήπεδο, το μήνυμα του Υοu”ll Never Walk Alone παραμένει αναλλοίωτο. Και το «Kop» περιμένει υπομονετικά την ημέρα που θα το τραγουδήσει ξανά υποδεχόμενο τη Λίβερπουλ στο «Άνφιλντ» ως πρωταθλήτρια Αγγλίας. Γιατί πάντα, μετά την καταιγίδα υπάρχει ένας χρυσός ουρανός…